Met verbazing kijk ik naar twee vrouwen in de supermarkt. Als kemphanen vechten ze om het laatste pak wc-papier. Verwijten vliegen over en weer door de Dirk als de bedrijfsleider op alle commotie af komt. Tegen de achtergrond van een leeg schap, keert de rust langzaam weer als mevrouw A de laatste rollen mee naar huis mag nemen. Mevrouw B had al 3 pakken in haar kar liggen, was het doorslaggevende argument van de bedrijfsleider.

De run op het wc-papier is een direct gevolg van de afgekondigde, lockdown. “Een intelligente lockdown”, hoor ik premier Rutte nog zeggen. De scène die zich juist voor mijn ogen afspeelde, getuigt echter van weinig intelligentie, is mijn mening. En ik maar denken dat ‘Hamsteren!!!’ een slogan van de Albert Heijn was.

De dagen die volgen wordt duidelijk dat de gemiddelde Nederlander de aanwezigheid van wc-papier een must vindt tijdens deze lockdown. Merken als Page en Edet zien hun omzet dan ook explosief stijgen. De Plus supermarkt draait gemiddeld 15% meer omzet. Tuincentra en woonwinkels als Kwantum zien hun omzet verdubbelen. Al die extra uren thuis vraagt natuurlijk om een nieuw kleurtje op de muur en nieuwe accessoires om tegen aan te kijken. Veel loungesets blijken zó 2019 te zijn dat menig tuin in deze periode ook op de schop gaat.

Zo ook de tuin van Willy, 6200 kilometer van ons vandaan, in Oeganda. Dorre bladeren worden verwijderd, de grond wordt geschoffeld en de gewassen worden gecontroleerd. “Total lockdown,” klonk het gister uit de mond van president Museveni. Het dagelijks leven wordt met die woorden in één klap stil gelegd. Willy ziet een on-Afrikaanse stilte ontstaan als het openbaar vervoer wordt verboden, handel op straat niet langer is toegestaan en de avondklok voor het eerst geldt. Het verbod op handel rooft hem van zijn dagelijkse inkomen. Zonder verkoop geen geld en dus geen eten voor het gezin.

Met een verslagen blik kijkt Willy nog een laatste keer naar het stuk land dat al generaties lang in zijn familie zit. Al die jaren droeg het bij aan een stuk zelfvoorzienendheid van zijn gezin. Nu is het zijn wildcard om te overleven. Een ticket naar voedselzekerheid op korte termijn. Iemand anders zal vanaf nu de gewassen oogsten. Met de verkoop van het land verliest Willy een stuk zelfredzaamheid op lange termijn. Maar het nu vraagt om geld. Geld om eten te kunnen kopen nu de gewassen op het land nog niet klaar zijn om te oogsten. Eten om als gezin te kunnen overleven tijdens deze lockdown.

Met geld op zak arriveert Willy lopend in het centrum van het dorp. “Tien kilo maïsbloem,” klinkt zijn bestelling bij het plaatselijke winkeltje. Het is de goedkoopste manier om zijn gezin in leven te houden. Elke dag een beker ‘posho’ (maïspap) voor zijn kinderen. De winkelier pakt de laatste zak maïsbloem van de plank. Het gesprek wordt doorbroken door een nieuwsbericht op de radio. De lockdown in het land wordt opnieuw met twee weken verlengd. Willy zwijgt. “Heeft u nog wc-papier nodig?”, klinkt het uit de mond van de winkelier die naar een volle plank in zijn winkel wijst. Willy schudt zijn hoofd. Wc-papier is wel het laatste dat hij op zijn lijstje heeft staan om de komende tijd te kunnen overleven….